Vincent Van Gogh, Hollanda sanat tarihinin en iyi bilinen ressamlarından biridir. Sanatçı dünyaca tanınmaktadır. Sadece sanat eserleriyle değil aynı zamanda ruhsal sağlığı ve hayatıyla da hala ön planda ve merak edilmektedir.
Epilepsi mi?
Günümüzde, Vincent Van Gogh’un yaşadığı zihinsel bozukluklar birçok kişi tarafından farklı yorumlanmaktadır. Bunlardan bir kaçı: Şizofreni, Bipolar bozukluk, Borderline, Frengi, kendine zarar verme davranışı, terk edilme kaygısı, Sinestezi, otorite çatışmaları, karmaşık ilişkiler ve bunun gibi daha bir sürü tanı. Vincent’in Saint-Rémy hastanesindeki doktoru Doktor Peyron ise, Van Gogh’un bir tür epilepsi hastası olduğunu düşünüyordu. Bu şimdiye kadar yapılmış olan tek resmi tıbbi teşhistir. Ancak Voskuil, “epilepsinin şu anki kriterleri ve sınıflandırmasına göre, Van Gogh’un semptomlarının epileptik olarak kesin bir şekilde teşhis edilemeyeceği” sonucuna varmıştır. Bu yüzden kesin olan tek şey, kendisinin sıra dışı bir karakter olmasıydı.
Kardeşi Theo’ya Mektup
Vincent kendi hastalığını bir mektubunda kardeşi Theo’ya şu şekilde anlatmıştır:
“Sahip olduğum şeyi tam olarak tanımlayamıyorum; Bazen net bir nedeni olmayan korkunç korkular ya da kafadaki boşluk ve yorgunluk duygusudur. […] Her gün unutulmaz Dickens’in (yazar) intihara karşı verdiği ilacı kullanıyorum. Bir kadeh şarap, bir parça ekmek, peynir ve bir tütün piposundan ibarettir” (Bilimsel baskı 764).
Literatürde birçok yazar, Vincent’in hastalığının yaşamının son yıllarında Arles’da başladığını iddia etmektedir. Gauguin ile bilinen “kulak kesme olayının” ardından, çoğu yazar tanılarını bu olaya ve nihayetinde bilinen ölümüne (şüpheli intihara) bağladı. Bundan yola çıkarak kendisinin bilinen en genel tanı olan “şizofreni” olduğu derslerde öğretildi; fakat bu tanı günümüzde neredeyse hiç kimse tarafından kabul edilmeyen bir tanı.
Vincent’in hastalık geçmişinin kulak olayından sonra semptomların ortaya çıkmasından önce başladığına dair güçlü iddialar var ama çocukluk, ergenlik ve okul döneminde de sıkıntılar yaşadığı bilinmektedir. Birçok psikolog, Vincent’in abisinin ölüm gününde doğduğu gerçeğinin gelişiminde belirleyici rol oynadığını göz önünde bulundurur.
Van Gogh’un Psikolojisi
Yine de olaylara en başından bakacak olursak Vincent’in psikolojik dengesinin bozulduğu kırılma noktası, arkadaşı Gauguin tarafından terk edilmesi olarak görülebilir. Gauguin’in terk etmesi, Vincent’ın psikolojik dengesini bozan bir olay olarak görülebilir fakat bunun dışında aile stresi, sağlıksız beslenme, sarhoşluk ve bitkinlik de nedenler arasındadır.
Van Gogh düzenli olarak çevresiyle erken yaşlardan itibaren ciddi çatışmalar yaşadı. Hem mektuplardan hem de onun hakkında yazılanlardan dolayı duygudurum ve davranış bozuklukları gösterdi ve bunlar onun mutsuz bir adam olmasını sağladı. Bu da bir kişilik bozukluğu şüphesine yol açtı. Birçoğuna göre, hayatının son yıllarında çok üretkendi ve en güzel eserlerini bu dönemde resmetti. Resimlerinden bazıları isyanla karışmış umutsuzluğu simgeliyor olsa da bu resimleri bilinenin aksine ‘sağlıklıyken’ yapmıştır. Van Gogh’un en ciddi krizleri sırasında pek bir şey yapmadığı bilinir ayrıca resimleri şiddetli duygusal veya psikiyatrik bozukluğa doğrudan atfedilse bile bu resimler kendi ruh sağlığı hakkında hiçbir bilgi vermemektedir.
Van Gogh Sanatı
Resim yapmak Vincent için korkularından ve depresyonundan uzaklaşmaktı hatta “eğer bir dine ihtiyacım olursa, yıldızları boyamak için gece dışarı çıkarım” demesiyle bilinirdi.
Van Gogh, hayatı boyunca sadece bir tablo sattı ve herhangi bir başarı görmeden 37 yaşında öldü. Annesi çalışmalarıyla dolu kasaları attı ama pişman olacak kadar da uzun yaşadı. Vincent Van Gogh, Rembrandt’tan sonra Hollanda’nın en iyi ressamı olarak kabul ediliyor.
Vincent ve hastalıkları hakkında birçok hikaye var. Hastalığının tam olarak ne olduğu ise ölümünden 129 yıl sonra bile merak konusu. Sonuç olarak hastalığı ve nasıl öldüğü hala büyük bir soru işareti. Peki gerçekten nesi vardı?
Gülşah Özen | Klinik Psikolog
Kaynakça
- van Meekeren, E. (2000, Aralık 29). “De psychiatrische ziektegeschiedenis van Vincent van Gogh” 9 Temmuz 2019 tarihinde https://www.ntvg.nl/artikelen/de-psychiatrische-ziektegeschiedenis-van-vincent-van-gogh/volledig adresinden erişildi.