Sosyal fobi son zamanlarda sıkça duymaya başladığımız bir kelime olsa da anlamını bilen kişilerin sayısının az olduğunu tahmin ediyoruz. Sosyal fobi dendiğinde insanların aklına ilk gelen, çekingen ya da utangaç sıfatları oluyor. Fakat Toplum içinde çekingen davranan her insanın sosyal fobisi olmayabilir.
Sosyal Fobi Nedir?
Sosyal fobi en geniş ve basit tanımıyla kişilerin bir ya da daha fazla sosyal durumdan rahatsız olma ve o ortamdan uzaklaşma isteği olarak ifade edilebilir. Bu davranış topluluk önünde yapılan konuşmalarda ya da birden fazla kişiyle olan etkileşimlerde sıklıkla görülebilir. Yeni insanlarla konuşma, şakalaşma, oyun oynama ya da yemek yeme sosyal fobisi olan insanlar için ızdırap haline gelebilir. Soyal fobi düşünülenin aksine sadece eğlenceli ortamlarda görülen bir durum değildir, kalabalıkların eşlik ettiği bir cenaze de keyifli bir parti ortamı kadar endişe verici olabilir.
Sosyal Fobisi Olanların Özellikleri
- Sosyal ortamlarda bir eylem gerçekleştireceği (konuşma, yemek yeme, telefon etme gibi) zamanlarda olumsuz değerlendirileceğinden, aşağılanacağından, küçük duruma düşeceğinden aşırı kaygı duyar ve korkarlar. Böyle durumlardan kaçınır, bu da toplumsal ve mesleki işlevselliklerini bozar.
- Başlama yaşı 5-20 yaşlar arasındadır.
- 6 aylık yaygınlığı % 2-3 dolayındadır.
- Kadınlarda erkeklere oranla daha fazladır.
- 15 yaşından önce başlayanlarda depresyonun eşlik etme riskini artırmaktadır.
- Sosyal fobikler olumsuz değerlendirileceklerine ilişkin düşünce ve inançlarına kanıt bulmak için dikkatlerini seçici olarak olumsuz durumlara yoğunlaştırırlar. Bu da onlarda anksiyete durumunu arttırır.
- Çocukluk çağındaki aşırı engellenmeler yetişkinlik çağında sosyal fobi riskini arttırır.
- Sosyal fobileri olan kişiler alkol ve benzodiazepin türevi ilaçlara bağımlılık geliştirme riski taşırlar.
- Tek yumurta ikizleri ile yapılan araştırmalar sonucu ciddi genetik izler bulunmuştur.
Sosyal Fobisi Olanlar Ne Yapmalı?
Sosyal fobikler çoğu zaman sosyal çekingenliklerini kişilik özellikleri olarak kabul eder ve yaşamlarını böyle sürdürürler. Bu durumlarından dolayı da bir uzman desteği almaktan çekinirler. Sosyal fobinin etkilerini hissetmeye başladıkları anda yapılabilecek ve kaygıyı azaltabilecek egzersizler arasında şunları söyleyebiliriz;
- Stres seviyenizin yükseldiğini hissettiğinizde derin nefes alın, nefesinizi kontrol altına alın.
- Olabilecekler hakkında fazla düşünmekten kaçının.
- Zihninizi negatif düşüncelerden uzaklaştırmaya çalışın.
- Dikkatinizi kendinizden uzaklaştırmaya çalışın, herkes mükemmel değildir.
- Düzenli egzersize mutlaka zaman ayırın.
- Sosyal fobiyi yenmek için psikolojik destek almaktan çekinmeyin.
- Sosyal fobiyi yenmek için korkularınızla yüzleşin.