Mevsim değişikliklerinin tüm canlılar üzerinde olduğu gibi insan sağlığı üzerinde de pek çok etkiye sahip olduğu biliniyor. Bunlardan biri olan psikolojik etkilenmeler ise son yıllarda sıklıkla gündeme gelmektedir. Özellikle doğanın kendisini dinlenmeye çekeceği kış mevsimi öncesin yani sonbaharda doğada da izleneceği gibi insan ruhu da canlılığını kaybeder.
Yeniden Canlanmaya Hazırlık
Bilinenin aksine aslında bu bir kayıp değil yeniden canlanma için bir hazırlıktır. Ancak doğada meydana gelen değişiklikler, güneş ışığının daha az görülmesi, aydınlık geçen günlerin azalması ve ısı değişiklikleri vücudumuzda bazı hormonsal değişikliklerin oluşmasına zemin hazırlar. Bazı hormonlar gün ışığına maruz kalındıkça daha fazla bazıları ise daha az salgılanır. Güneş ışığının hormonlar üzerindeki bu etkisinden insanların ruh sağlığı da nasibini alır. Güneş ışığına daha az maruz kalındığında bireylerde enerji azalması, karamsarlık, mutsuzluk, uyku hali ve özgüven eksikliği gibi depresyon semptomlarına rastlanabilir.
Mevsimsel değişiklikler, insanın fiziksel sağlığı üzerindeki etkisi gibi alıştığı düzenden farklı düzene geçişin sebep olduğu bazı etkilere de sahiptir. İlkbahar ve özellikle yaz mevsiminde azalan iş yükleri, tatiller, dışarıda ve sosyal ortamlarda daha fazla zaman geçirmeler sonbaharın gelişiyle birlikte iş hayatının yoğunluk kazanmasına, okulların açılması ve kapalı ortamlarda geçirilen vakitlerin çoğalmasına yerini bırakır.
Sabah saatlerinde gökyüzünün tam aydınlanmamış oluşu yataktan kalkışları zorlamakta ve bulutlu havaların çokluğu uyku hallerinin gün içerisinde devam etmesine sebep olmaktadır. Bu durumlar bireylerde o güne dair verim kaybını beraberinde getirebilmektedir. Bir başka değişiklik de havaların soğumasıyla beraber vücut hareketlerini kısıtlayan kıyafetlerin insan bedeninde yerlerini almasıdır. İşte tüm bu değişimler insanların zihninde “ben depresyona mı girdim?” sorusunu ortaya çıkarabilmektedir. Bu belirtilerin hepsi tek başına depresyon olarak tanımlanmasa da depresif semptomlar olduğu söylenebilir.
Mevsimsel değişikliklerinde neler yapmalı ve nelere dikkat edilmelidir?
- Havaların karanlık olmasına bakarak güneş ışığı almaktan vazgeçmeyin. Öğlen saatlerinde karanlık gökyüzüne rağmen en az 20-30 dk. dışarıda geçirin.
- Güneş ışığından daha fazla faydalanabilmek için erken kalkın ve fırsatınız varsa sabah yürüyüşlerine çıkın.
- Artan iş ve okul yüklerinin altında ezilmemek için kendinize gün içerisinde kısa da olsa zamanlar ayırın ve kendiniz için zevk alacağınız aktiviteler yapın.
- Spor yapın. Sporu sadece ilkbahar ve yaz aylarına ait bir aktivite olarak değerlendirmeyin. Sonbahar aylarında sıcaklıkların düşmeye başlamasıyla birlikte enerji kayıpları ortaya çıkmaya başlayacaktır. Bu yüzden sağlıklı beslenmeye dikkat edilmeli ve spora zaman ayırılmalıdır.
- Mevsim değişikliğini kabul edin ve keyfini çıkarın. Bulunduğunuz mevsime özgü olan detayları bulup kendinizi bu değişikliklerin akışına bırakın. Doğadaki renk cümbüşünü seyredebileceğiniz açık hava ortamlarında (ormanlar, piknik alanları, korular, v.b.) yürüyüşlere çıkın ve bu mevsime özgü sosyal aktiviteleri takip edip katılın. Yine mevsime özgü meyve, sebze, yiyecek ve içecekleri tüketin.
Tüm çabalarına rağmen mevsimsel depresyonun üstesinden gelemiyorsanız profesyonel destek almaktan kaçınmayın.