Seçici konuşmamazlık (selective mutism) genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkan bir durumdur. Bu duruma sahip çocuklar normal dili kullanma yeteneğine sahiptirler ancak kaygı duydukları ortamlarda konuşmamayı tercih ederler. Bu konuşmama durumunu belirli kişilerleyken veya çocukta kaygı uyandıracak sosyal ortamlarda görürüz. Çocuklar evlerinde anne ve babalarıyla veya dışarıda oyun arkadaşlarıyla rahatlıkla iletişim kurabilirken, okula başladıklarında öğretmenleriyle konuşmamayı tercih edebilirler veya tanımadıkları ortamlarda ve yetişkinlerle karşılaştıklarında sessiz kalabilirler. Özellikle çocuklar okula başladıklarında ilk ay içerisinde utangaç ve çekingen olabildikleri düşünüldüğünde bu durumun ciddi boyutlarda ele alınması için en az 6 ay devam etmesi gerekir.
Nasıl Başlar?
- Çocuklar, özellikle okul gibi sosyal ortamlarda veya tanımadıkları insanlarla karşılaştıklarında konuşmaktan sürekli kaçınabilirler.
- Seçici konuşmamazlık yaşayan çocuklar, göz kontağı kurmakta zorlanabilirler. Göz teması kurmaktan kaçınabilir veya sınırlı göz temasıyla iletişim kurabilirler.
- Bazı durumlarda çocuklar, konuşmama durumuna bağlı olarak mide ağrısı, baş ağrısı gibi fiziksel şikayetler yaşayabilirler.
- Seçici konuşmamamazlık yaşayan çocuklar, bu durum nedeniyle sosyal etkinliklerden kaçınabilirler. Arkadaşlık ilişkileri veya sosyal etkileşimleri olumsuz etkilenebilir.
Seçiçi Konuşmamazlığın Olası Nedenleri
Seçici konuşmamazlığı olan çocukların sıklıkla ailelerinde anksiyete bozuklukları öyküsü gözlemlenebiliyor. Seçici konuşmamazlığın nörolojik temelinin, beynin amigdala olarak bilinen ve çevreden tehlike sinyallerini alan bir bölgesinde meydana gelen olaylar zinciri olduğu düşünülüyor. Çocuğun sağlığı açısından tehlikeli olarak algılanan bir durumun yarattığı kaygı, iletişimin kopmasına sebep olabiliyor. Sosyal fobi, kaçınma bozukluğu, enürezis (altını ıslatma), obsesif-kompulsif bozukluk, konuşma ve dil bozuklukları seçici konuşmamazlığa eşlik edebiliyor.
Sonuç olarak eğer çocuğunuzda seçici konuşmamazlık belirtileri görüyorsanız, profesyonel yardım önemlidir. Çocuk Psikiyatri hekimleri bu durumu değerlendirebilir ve uygun tedavi planını oluşturabilirler. Tedavi genellikle psikolog ve dil terapisti eşliğinde bilişsel davranışçı terapi, aile eğitimi ve gerekirse ilaç tedavisini içerebilir. Seçici konuşmamazlık çocukların ve ailelerinin hayatını etkileyen karmaşık bir durumdur. Ancak, erken tanı ve uygun destek ile bireyler bu zorluğun üstesinden gelebilirler.
Sabrin Sabuncu | Psikolojik Danışman
Kaynakça
- Bulut, S. (2008). Seçici Konuşmamazlık (Selective Mutizm): Sebepleri ve Tedavi Yaklaşımları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (17), 52-65 . DOI: 10.11616/AbantSbe.219
- Child Mind Institute: Selective Mutism. National Health Service, UK National Institutes of Health
- American Speech-Language-Hearing Institute website. Selective Mutism.
- Selective Mutism Association
- Wong, P. Selective Mutism: A review of etiology, comorbidities, and treatment. Psychiatry. March 2010;7(3):23-31.