Pozitif psikoloji kavramı ilk kez Abraham Maslow tarafından ortaya atılmıştır. Maslow, Motivasyon ve Kişilik adlı kitabının sonunda pozitif psikolojiden bahsetmiş ve bu noktada psikoloji biliminin olumsuz olana odaklanmasını eleştirmiştir. Hümanistik psikolojinin etkisini kaybettiği bir dönemden sonra pozitif psikolojinin kurucusu olarak görülen Martin Seligman, 1998 yılında Amerikan Psikoloji Derneği başkanlığını yaptığı süre boyunca pozitif psikolojinin bilimsel bir çalışma alanı olmasına katkı sağladı. 2000 yılında American Psychologist dergisinin özel bir sayısının tamamını pozitif psikoloji konusuna ayırdı. “Pozitif Psikoloji: Giriş” makalesinde yer alan kurucu isimlerden bir diğeri de Mihaly Csikszentmihalyi’dir.
Pozitif Psikoloji Nedir?
Pozitif psikoloji; iyi yaşam nedir, mutluluk nedir, ruh sağlığı yerine insan kimdir sorularına cevap arar. Geleneksel psikolojinin kullandığı hastalık modeline karşılık sağlık modelini temel alır. Psikoloji sadece patolojiye değil, “insanların iyi olan yönleriyle ilgilenmeye ve onları geliştirmeye odaklanmalıdır” anlayışı söz konusudur. Yıllardır bitmeyen savaşların, terörün, sömürgenin, fakirliğin, doğal afetlerin, salgınların, umudumuzu yitirdiğimiz onlarca olumsuzluğun insan üzerindeki yıkıcı etkilerini insanlara; psikolojik iyi oluş, farkındalık, umut gibi konularla bir şeyler söyleyecek bilimsel bir çalışma alanına ihtiyaç duyulmuştur. Pozitif psikoloji insanın güçlü ve olumlu özelliklerine, kendini geliştirmesine, potansiyellerini kullanabilmesine yardımcı olur. Pozitif kuram, insan potansiyelini daha fazla takdir etmeye yönlendirmektedir. Ayrıca olumlu ve olumsuz duyguların birlikte ve dengede olmasının öneminden bahseder.
Pozitif Kuramın Amacı
- Öznel ve psikolojik iyi oluş düzeyini arttırmak,
- Psikolojik dayanıklılığı arttırmak,
- İyimserliği geliştirmek,
- Olumsuzluklardan sonra güçlenme,
- Affediciliği geliştirmek,
- Özsaygıyı geliştirmek,
- Pozitif yaşlanmayı sağlamak,
- Yaşamı daha doyumlu hale getirmek,
- Sosyal ilişkileri geliştirmek.
Pozitif Psikoloji’nin Çalışma Alanları Nelerdir?
Psikolojik iyi oluş, yaşam kalitesi, mutluluk, özgecilik, empati, hayatın anlamı ve amacı, psikolojik sağlamlık, psikolojik ihtiyaçlar, sosyal-duygusal zeka, farkındalık, travma sonrası gelişim gibi konularda çalışır.
Pozitif Psikoloji’ye Yönelik Eleştiriler
Bu kurama getirilen en önemli eleştirilerden biri fazla iyimser olduğunu düşünmek olabilir. İnsanın olumsuz yanlarının yok sayıldığı ve olumlu yanlarının vurgulandığı eleştirilmiştir. Başka bir eleştiri de duyguları pozitif ve negatif olarak değerlendirmenin yanlış olduğudur.
Vuslat Şeyma Güneş | Psikolog
Kaynaklar
- The Journal of Happiness & Well-Being.
- Pozitif Psikoloji – Kuram, Araştırma ve Uygulamalar. (1. Baskı). (T. Doğan, çev. ed.) Ankara: Nobel Yayınları
- Wikipedia https://tr.wikipedia.org/wiki/Pozitif_psikoloji. 20 Ekim 2021 tarihinde erişildi.