Çocuklar yetişkinlerden farklı olarak kendilerini oyun yoluyla ifade etmektedir. Oyun terapisi, oyun odası içerisinde güvenli ve belirli sınırlar çerçevesinde çocuğa tercih ettiği oyun veya aktiviteyi sunarak isteklerini, korkularını ve çatışmalarını ortaya koymasını sağlayan özel bir çalışma yöntemidir ve 3 – 12 yaş arasındaki çocuklar için uygundur.
Oyun Terapisti Kimdir?
Oyun terapisti, oyun odasında çocukla birlikte oyun terapisi sürecini çalışan, onunla mümkün olduğunca sınırlar dâhilinde sıcak ve güvenli bir ilişki geliştiren kişidir. Çocuk Merkezli Oyun Terapisi ise yönlendirilmemiş bir oyun terapisi yöntemidir ve bu bağlamda çocuğun davranışları veya söylemleri terapist tarafından yönlendirilmez ve çocuğa herhangi bir davranış kazandırılmaya çalışılmaz. Okulda ve evde nasıl davranması gerektiği öğretilmez.
Oyun terapisti, çocuğu değiştirmeye çalışmaz. Daha “akıllı, uslu” olması, daha çok ders çalışması, kardeşine “iyi” davranması ya da tuvaleti geldiğinde söylemesi gibi konularda ikna etmeye çalışmaz ve onu olduğu gibi kabul eder. Çocuğun duygularını ve düşüncelerini özgürce ifade etmesi ve çatışmalarını ortaya koyması için fırsat verir. Oyun terapisti öğretmen, doktor, anne veya babanın bir arkadaşı değildir. Oyun terapisi sürecinin aile tarafından çocuğa nasıl aktarılacağı, oyun terapistinin kim olarak tanıtılacağı konusu süreç öncesinde oyun terapisti ile yapılan ilk aile görüşmesinde mutlaka değerlendirilmelidir.
Neden Oyun Terapisi?
Normal gelişim için çocuğu bilişsel, sosyal-duygusal ve fiziksel gelişim alanlarını kapsayan bütüncül bir yaklaşımla değerlendirmek önemlidir. Hızla değişen ve gelişen günümüz dünyasında çocukların sınavdan kaç puan aldıkları, ne kadar yemek yedikleri veya uyudukları gibi kriterlere odaklanılırken, sosyo-duygusal alan ihmal edilme riskiyle karşı karşıya kalmakta ve çocukların duyguları, çatışmaları ve deneyimleri göz ardı edilebilmektedir. Çocuk Merkezli Oyun Terapisi, çocuğun iç dünyasını anlamak için bizlere geniş ve farklı bir pencere açmaktadır.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisi yoluyla çocuklar;
- İhtiyaçlarını, iç çatışmalarını, duygularını ve isteklerini oyun yoluyla ortaya koyar,
- Kendini oyun yoluyla ifade eden ve koşulsuz kabul gören çocuk duygusal olarak rahatlar,
- Problem çözme becerileri gelişir,
- Öz kontrolü ve öz güveni artar,
- Kaçındıkları duygularla güvenli bir ortamda yüzleşme ve kendilerini tanıma fırsatı elde ederler,
- Çocuklar oyun odasında, kutu oyunlarından, tablet veya telefonda oynadıkları dijital oyunlardan farklı olarak kendileri oyun kurarak yaratıcılıklarını geliştirme imkânı bulurlar,
- İstenmeyen davranışlar azalır.
Oyun Terapisinde Çalışılan Konular
- Saldırgan davranışlar,
- Aşırı kaygı, korku, öfke ya da üzüntü,
- Davranışsal gerileme (parmak emme, bebeksi konuşma v.b.),
- Aşırı çekingenlik,
- Özgüven sorunları,
- Aile içi duygusal veya fiziksel şiddet,
- Yas, ölüm, kayıp,
- Aile içi yaşanan değişikliklere uyum süreci (boşanma, taşınma v.b.),
- Okul sorunları,
- Uyku, yemek ya da tuvalet sorunları,
- Kardeş ilişkileri,
- Fiziksel nedeni olmayan baş ağrısı, mide bulantısı v. b.,
- Zihnin cinsellikle aşırı meşgul olması.
Süreç Nasıl İşler?
- İlk görüşme “ebeveyn görüşmesi” olarak yapılır. Yaklaşık 1,5 saat süren ilk görüşme dâhilinde aileden çocuğun detaylı gelişim öyküsü, ailenin problem tanımı dinlenir. Oyun terapisi sürecinin çocuğa nasıl aktarılacağı ve süreç dâhilinde dikkat edilmesi gereken noktalar ile ilgili ön bilgi verilir. Bu bağlamda ebeveynlerin yanlarında çocuk olmadan gelmeleri beklenmektedir.
- İlk görüşme sonrasındaki seanslar çocuk ile 45 dk. süren seanslar şeklinde oyun odasında gerçekleşir.
- Oyun terapisi süreci dâhilinde ailelerle yaklaşık her 3 – 4 seansta bir geribildirim görüşmeleri yapılır. Çocuğun oyunları özel olarak anlatılmaz ancak oyunlarında ortaya çıkan ortak ihtiyaç ve duygular aile ile paylaşılır ve aile içerisinde yapılabilecek değişiklikler değerlendirilir. Ayrıca süreç dahilinde ebeveynlerin de katıldığı bir aile oyun seansı gerçekleştirilebilir. Bununla birlikte kreşe veya okula giden çocuklarda çocuk için okulda yapılabilecek düzenlemeleri değerlendirmek amacıyla ailenin bilgisi dâhilinde öğretmen ile telefonda görüşülür.
- Oyun terapisinin ne kadar süreceği çocuğun bireysel özelliklerine ve deneyimlerine göre farklılık göstermektedir. Oyun terapisinin kalıcı olumlu etkisi için, aile ile iş birliği büyük önem taşımaktadır.
Son olarak..
Oyun İyileştirir.
Çocukluk, özgür bir ortamda hata yapabilmektir.