“Büyüyünce ne olacaksın?” sorusu hepimizin çocukluğumuz boyunca sıklıkla duyduğu bir sorudur ve her yaşa özgü olarak da bir cevaba sahibizdir. Meslek, bireyin yaşamını idame ettirebilmesi için yaptığı, süreklilik arz eden, zihinsel, sanatsal veya bedensel çalışmaya dayalı bir iştir. Bireyin meslek seçimi bu sebepten kendi hayatı içerisinde büyük bir öneme sahiptir. İnsanın hayatında bu denli önemli bir yere sahip olan mesleğin, kişilikten bağımsız olması da düşünülemez. Yapılan araştırmalarda da meslek seçiminin bireyin hayatında evlilik, sağlık gibi etkenleri geride bıraktığı görülmüştür.
Meslek Seçimi ve Başarı
Ülkemizde çalışan nüfusun %70’inin mutsuz olduğu biliniyor. Çevremize baktığımızda da mesleğinden memnuniyet duymayan, tatminsiz veya kendi branşı dışında işlerle meşgul olan insanlarla çok sık karşılaşıyoruz. İlgi duymadığı veya yeteneği olmadığı bir işi yapmak bireyin iş hayatından tatmin duymamasını ve bu duruma binaen mutsuzluğu da beraberinde getirir. Sevdiği, kendine uygun meslekleri yapan insanlar iş hayatından daha çok lezzet alırlar ve yapmakta olduğu işlerde daha başarılı ve yaratıcı olurlar.
Üniversiteye adım atmadan önce gençlerin yapması gereken kendilerine uygun olan mesleği zihinlerinde tasarlayabilmeleridir. Burada altın anahtar, meslek seçimiyle birlikte aslında bireyin yaşam biçiminide seçmesidir. Mesleğin getirdiği kazanç, bilgi birikimi, sosyal ve kültürel çevre kişinin sahip olacağı alışkanlıkları ve yaşam stilini belirler. Meslek seçiminde bireyin ilgi alanı, yetenekleri ve belki de en önemli değişken olan kişilik yapısı büyük bir öneme sahiptir.
Kişilik ve Meslek Seçimi
Meslek seçiminde en önemli yere sahip olan “kişilik”, bireyin kendisine göre bir ayrı’lığının, belirgin özelliklerinin olması, bireyin “kendisine özgü” olan özelliklerinin bileşimi ve bütünlüğüdür. Kişilik, bireyin “kim” olduğunun açıklamasıdır. Bu sebepten kişilik, bireyin yaşamında yer alan en kritik seçimlerin de belirleyicisidir. Her mesleğin kendine özgü bazı kişilik özelliklerine sahiptir. Örneğin; bir ilkokul öğretmeninin çocukları sevmesi, sabırlı olması ve öğretebilme yetisine sahip olması gerekir. Cerrah’ın kan ve ölüm korkusunun olmaması, soğukkanlı olması, bir psikoloğun dinleyebilme yetisinin gelişmiş olması, sabırlı ve empatik olması gerekir. Avukatın ikna becerisine sahip, polisin cesur olması beklenirken, hemşirenin yardımsever, gazetecinin araştırmacı bir yapıya sahip olması beklenir. Dikiş dikmeyi bilmeyen, çizim kabiliyetine sahip olmayan birinin bir stilist olamaması da bizleri şaşırtmaz. Bütün bu örnekler mesleki tatmin ve başarıda kişiliğin önemini bir kez daha vurgulamaktadır.
Hangi Kişiler Hangi Mesleğe Uygun?
Meslek seçiminde yapılan araştırmalar neticesinde kişilik tipleri belirlenerek, 6 başlığa (gerçekçi, sosyal, araştırmacı, geleneksel, girişimci ve artistik gibi) ayrılmıştır ve bunlara uyan meslek grupları sınıflandırılmıştır. Örneğin; gerçekçi yapıya sahip bireyler genelde motor fonksiyon gerektiren işlerde başarılı olabilir. Bu tip işler arasında mühendislik grupları sayılabilir. Araştırmacı yapıya sahip bireyler yapmaktan çok düşünmeyi tercih ederler. Bu sebeple özellikle pozitif bilimlerde akademik kariyer yapmaya yatkınlardır. Sosyal kişilik tipine sahip olanlar kişilerarası ilişkilere dayanan ve sosyal olmayı gerektiren alanlarda başarıyı yakalayabilirler. Öğretmenlik, sosyal çalışmacı ve psikoloji gibi alanları tercih edebilirler. Girişimçi kişilik tipinde yer alanlar insanlarla iletişim halinde, meraklı, konuşma ve ikna kabiliyetine sahip, girişken ve liderlik vasfı taşıyan bireylerdir. Hukuk, kamu yönetimi, politika ve işletme gibi alanlar girişimci yapıya sahip olanlar için uygundur. Büro yönetimi, muhasebe ve bankacılık gibi alanlar ise geleneksel kişilik tipine sahip olanlar için uygun alan meslek alanlarıdır. Artistik tipler için ise müzik, sanat, yazı, reklam sektörü, drama ve tiyatro sanatçılığı uygun mesleklerdir. Kişilik ile mesleklerin icra edildiği çevre veya mesleklerin gerektirdiği faaliyetler arasında çeşitli bağlar bulunur. Meslek seçimi kişiliğin bir ifadesidir. Dolayısıyla da bireyin kendisine uygun mesleği seçmeden önce kişiliği hakkında cevaplaması gereken pek çok soru vardır. Bu sorulara uygun cevapları bulduğu takdirde iş yaşamında ve buna bağlı olarak da kişisel yaşamında huzur ve mutluluğu yakayabilir.
Unutmayın! İnsanın hayatı boyunca kendine verebileceği en büyük ‘ödüllerden’ birisi de seveceği ve huzurlu olabileceği bir mesleği seçmesidir.
Merhaba, kızım 12 yaşında şimdiden bazı hobi ve atölye çalışmalarına katılması için kişilik& uygun meslek bağlamında bu seçimleri yapmak istiyoruz.. bu yaş için uygulanabilecek bir test var mıdır? Erken ise en uygun yaş ne zamandır? Bilgi için şimdiden tesekkür ederim
Merhaba. Bu alanda kullanılan birçok test mevcut olmakla birlikte herhangi bir testin diğerinden ayrılarak daha doğru sonuç verdiğini söylenemez. Ancak okul pdr servisi ile işbirliği kurularak çocuğunuzun daha kapsamlı değerlendirilmesini sağlayabilir ve yönelimini öğrenebilirsiniz.