Tüm dillerde ‘hayır’ sözcüğünün olumsuz olduğu düşünülür. Bu yüzden gerek özel ilişkiler ve arkadaşlıklarda, gerekse iş hayatında bu kelimenin kullanımından kaçınılır.
Hayır diyebilmek sınırlarını korumak ve uzlaşmaya varmak gibi yollara olanak sağlayabilir. Hayır demek birçok insan için başarması oldukça zor bir eylem. Hiç kendinizi hayır diyemediğiniz için istemediğiniz bir durumda buldunuz mu? Belki kimi zaman işiniz aksadı, kimi zaman kendi zamanınızdan verdiniz, kimi zaman da mutsuz oldunuz.
Hayır Diyebilmek İçin
Hayır da evet kadar kolay aslında. Kullanmaktan kaçınılan ‘hayır’ kelimesi özgürleştiricidir fakat başlarken cesaret gerektirebilir.
Hayır demenin karşıdaki kişide yaratacağı etkiyi, nasıl söylenmesi gerektiği ve birçok nedenden dolayı söylemek kişilere düşündürücü gelebilir. Aslında kişiler, hayır demenin olumsuz olduğunu düşündüğü için kendini zora sokma pahası da olsa kolay yol olan evet‘i seçebiliyorlar.
Hayır Diyebilme Yolları
Kendinizi psikolojik olarak hazırlamanız gerekebilir. Unutmayın ki önceliğiniz sizsiniz. İlk olarak ne istediğinizi bilmeli ve nasıl mutlu olduğunuzu önemsemelisiniz. Değerlerinizi, sınırlarınızı ve yargılarınızı bilerek ona göre de cevabınızı şekillendirebilirsiniz. Pratik yapmak hayır demek için her zaman işe yarar. Düşünün, planlayın ve söyleyin ama ertelemeyin, hemen yapın.
Karşınızdaki kişinin isteğini tam olarak dinleyip ne istediğini anladıktan sonra cevabınıza karar vermelisiniz. Gerekirse zaman isteyebilirsiniz. Bunu yaptıktan sonra kendi kararlarınızı kendinize göre vermenin rahatlığında olacaksınız.
Hayır dedikten sonra nedenlerinizi söyleyebilirsiniz. Hayır demeden önce üzgünüm, kusura bakma gibi sözcükler kullanmak kişide suçluluk duygusuna neden olabilir. Ses tonunuz baskın ve net olmalı. Ayrıca hayır derken bile onlara başka çözümler önerebilirsiniz.
Hayır Diyebilmenin Getirdikleri
Hayır diyebilmek özsaygı demektir. Hayır demek hem kendinizi tanımakta hem de tanıtmakta önemli bir adımdır. Kendinize verdiğiniz değerin, sınırlarınızın ve seçim hakkınızın hatırlatmasıdır. Zamanınızı etkili kullanmada size fayda sağlayacaktır. Hayatınızda daha verimli olup kendi istek ve ihtiyaçlarınıza zaman ayırmak sizi daha mutlu bir insan yapacaktır. Hayır da evet gibi bir kelimedir, kullanmaktan çekinmeyin.
Hayır demek özgürleştirici bir başlangıç olabilir. Bu başlangıç sayesinde ne istediğinizi daha iyi anlayabilir, aktarabilir ve ona göre hareket etmeyi öğrenebilirsiniz. Bu yüzden karar ve isteklerinizi dile getirmekten çekinmeden dile getirme yollarını düşünebilirsiniz.
Yaşam kalitenizi arttıran ve size kendinizi iyi hissettiren her şeyi bir köşeye ayırıp, geri kalanları ayıklamak kendi kendinize yapabileceğiniz iyiliklerin en büyüğü olacak.
Reyhan Can | Klinik Psikolog
Kaynaklar
- Minibas, J., (2002). Güvenli Davranış.
- Kara, A. G. H. Z., Problem Çözme ve Başa Çıkma Teknikleri.
- Yılmaz, F., Sözer, M. A., (2018). The Scale of Being Able to Say “No” For Children: Validity and Reliability Analysis.
- Işık, R., ‘Hayır Diyebilmek’
- Haddou, M., Hayır Demeyi Bilmek. İletişim Yayıncılık.
- Anonim Yazı, Hayır Diyebilme Sanatı. 1 Ekim 2020 tarihinde http://www.brandlifemag.com/hayir-diyebilme-sanati/ adresinden erişildi.