Bağlanma Nedir?
Bebeğin belirli kişilerin yanında olduğu zaman kendisini daha güvenli hissetmesine bağlılık denir. Bağlanma çocuk ve yetişkin bir birey arasında kurulan bağı ifade eder. Başlangıçta psikologlar bebeğin annesine olan bu bağlılığının yemek ihtiyacından olduğunu düşünmüşlerdir. Ama kaz yavruları veya civcivlerin doğumlarından itibaren kendi kendilerine beslenebildikleri halde annelerinin peşinden ayrılmamaları bu kuramlaştırma çabasına ters düşmüştür.
Bağlanmanın Değerlendirmesi
Bowlby’nin yardımcılarından Mary Ainsworth, Uganda ve ABD’de çocuklar ve anneleri üzerinde gözlemlerde bulundu. 12-18 aylık olduktan sonra çocukların gösterdiği bağlılıktaki güveni ölçmek için bir deney geliştirdi. Bu işleme yabancı ortam adı verilir.
Bu değerlendirmede iki amaç vardır:
- Çocuğun keşif davranışını gözlemlemek (yeni oyuncakları keşif vb.).
- Çocuğun annenin ortamdan ayrılıp geri döndüğü zamanlarda verdiği tepkisini ölçmektir.
Anneye güvenli bağlanan çocuklar, etrafta özgür bir şekilde dolaşırlar ve ara ara annelerinin yanına uğrarlar. Anneleri gittikleri zaman ağlarlar ve anne geldiği zaman ise sevinirler.
Anneye kaygılı bağlanan çocuklar, anne yanlarında olduğu için huzursuzdurlar. Anne gittiği zaman ağlar ama anne geri geldiği zaman yanına koşar tekmelemeye başlarlar.
Anneye kaçıngan bağlanan çocuklar, anne yokken ağlamazlar, anne geldiği zaman öfkeli olurlar.
Güvenli Bağlanma Nedir?
Çocuk bağlandığı kişiden ayrılınca huzursuzluk hissedebilir ama bağlandığı kişinin geleceğini bildiği için kendini güvende hisseder. Bu bağlanma türüne sahip çocukların ebeveynleri çocuklarının ihtiyaçlarına hızlı bir şekilde cevap verirler. Bu bağlanma türü en ideal bağlanma türüdür. Araştırmalara göre Amerikalı bebeklerin %60-65’i bu gruptadır.
Kaygılı – Kararsız Bağlanma Nedir?
Çocuk bağlandığı kişiden ayrılınca huzursuzlaşır. Bağlandıkları kişi odaya geldiği zaman bu duygular hafiflemez ve ebeveyne direnç gösterir. Yabancı kişilere karşı büyük bir şüphe duyarlar. İstikrarsız bir şekilde çocuğun ihtiyaçlarını karşılarlar. Çocuk bazen yetişkine ulaşamayabilir.
Kaçıngan Bağlanma Nedir?
Çocuk bağlandığı kişiden ayrılınca yok sayma eğilimi gösterir. Özellikle odadan çıkan ebeveyn geri gelince ondan hiçbir ihtiyacını istemeyerek kendini gösterir. Genellikle bu çocuklar istismar edilmiş çocuklardır. Duygusal ve fiziksel istismar olabilir ya da ihtiyaçları göz ardı edilen çocuklardır. Yakın ilişki kurmakta çok zorluk çekerler. Yapılan araştırmalara göre Amerikalı bebeklerin %20’si bu gruba girerler.
Karışık Bağlanma Nedir?
Bu bağlanma stiline sahip çocuklar kafaları karışık gibi davranışlarda bulunurlar. Bakım veren kişilerden hem korkarlar hem de huzur duyguları yaşarlar.
Zeynep Nisa Varışlı | Psikolog
Kaynakça
- Erk, A. B. (2014, Aralık 15). Bebeklikte İlk İlişki: Bağlanma Türleri- Güvenli, Kaygılı, Kaçıngan Bağlanma. pembenar: https://www.milliyet.com.tr/pembenar/uzm-gelisim-psikologu-ayse-basak-erk/bebeklikte-ilk-iliski-baglanma-turleri-guvenli-kaygili-kacingan-baglanma-1985303 adresinden alındı
- Rita L. Atkinson, R. C. (2006). Psikolojiye Giriş / Hilgard’s Introduction to Psychology 12th edition. Arkadaş Yayınevi.